آواز بودا در ترنم علی مولا + نماهنگ

نصرت فاتح علی خان کیست؟

نصرت فتح علی خان، در ۲۲ مهر ۱۳۲۷خورشیدی، در فیصل‌آباد پنجاب پاکستان در خانواده ای مسلمان، دیده به جهان گشود. در واقع وی یک سال پس از استقلال پاکستان به دنیا آمد. پدر وی فتح علی خان، موسیقی‌شناس، نوازنده و خواننده موسیقی قوالی بود. مرگ پدر، نصرت را بر آن داشت تا جای پدر را در گروه پر کند. بنابراین با نظارت عموی خود مبارک علی‌خان آموزش دید و خیلی زود و در حالی که تنها ۱۶ سال داشت، فعالیت حرفه‌یی خود را آغاز کرد و به دلیل استعداد منحصر به فرد و تلاش بسیار، توانست موسیقی قوالی را در عرصه جهانی مطرح کند.

این خواننده پاکستانی یکی از معدود خواننده هایی بود که توانست با ارایه ۱۲۵ آلبوم شهرت جهانی یابد و رکورد آلبوم خوانندگی در جهان را بشکند و در طول عمر کوتاه خود توانست جوایز و نشان های بسیاری را چون «پادشاه پادشاهان قوالی»، «شهریار موسیقی» و نیز جایزه پیکاسو یونسکو و گرمی را دریافت کند.

وی همچنین توانست در سال ۱۹۸۶میلادی، جایزه رییس جمهوری پاکستان را به خاطر زحماتش در معرفی فرهنگ پاکستان در سطح بین المللی به دست آورد. در ۲۰۰۵میلادی در مراسم جوایز موسیقی آسیایی بریتانیا مورد تشویق قرار گرفت، و مجله تایم شماره ۶ در نوامبر ۲۰۰۶میلادی با نام۶۰ سال قهرمانان آسیایی، وی را یکی از ۱۲ هنرمند و متفکر برجسته در ۶۰ سال گذشته می نامد و در ۲۰۰۸میلادی نصرت فتح علی خان در رتبه ۱۴ لیست HGO بهترین خوانندگان تمام دوران قرار گرفت.

 

ویژگی های موسیقی قَوّالی چیست؟ 

قوالی یکی از گونه‌های موسیقی آسیای شرقی است که با عرفان، مذهب و عبادت آمیخته است و در کشورهایی چون هند، پاکستان و افغانستان رواج دارد. موسیقی قوالی ابتدا در زیارتگاه‌های صوفیان اجرا می‌شد و بخش مهمی از مراسم سَماع بوده است. تاثیر ترکیب کلام و موسیقی آن بر روی انسان غیرقابل وصف است. تاثیر متقابل فرم و درونمایه که با کلمات خاصی ترکیب می‌شوند و تقریبا با زبان ساده‌ای مسائل صوفیان را بیان می‌کنند، غیرقابل انکار است. قوال به یک جمله یا عبارت تکیه می‌کند و با تکرار لغات و هجاها معنای ظاهری را از بین برده و معنای پنهانی آنها را آشکار می‌‌کند.

تکنیک دیگر قوالی، تکرار عبارت‌ها تا جایی است که معنایشان را از دست بدهند و کاملا بی‌معنا شوند؛ با این کار شنوندگان به معنای اسرارآمیز معرفت بیشتر نزدیک می‌شوند؛ با این تکنیک معنا کاملا نفی می‌شود و تنها فرم به طور خاص خلق می‌شود و مخاطب را تحت تاثیر قرار می دهد.

قوال‌ها در مناطقی که زبانشان را نمی‌فهمند، بیشتر به فرم و ریتم موسیقی تکیه می‌کنند تا بتوانند مفاهیمی را که در ذهن دارند به شنوندگان انتقال دهند و آنان را به حال خلسه درآورند؛ علت محبوبیت یافتن ناگهانی قوالی در خارج از مرزهای کشورهای جنوب آسیا هم، کشف توانایی این موسیقی در تغییر دادن سطح خودآگاهی شنوندگان است.

در برخی مصاحبه هایی که با مخاطبان این موسیقی در کشورهای غربی و شرقی از جمله ژاپن صورت گرفته، افراد اظهار داشته اند، بی آنکه یک کلمه از آن چیزی را که می شنوند بفهمند، تحت تاثیر جادوی این گونه موسیقی قرار گرفته اند، تا جایی که ژاپنی ها از شدت تاثیرپذیری از شخصیت نصرت فتح علی خان و موسیقی قوالی، او را با بودا مقایسه می کردند و لقب آواز بودا به او داده بودند.

از جمله شگفتی های نصرت فتح علی خان این است که هنر او نه تنها بر دل توده های مردم نشست، بلکه گروه بسیاری از هنرمندان سراسر جهان را نیز شیفته خود کرد.

آهنگسازان بسیاری چه در حوزه موسیقی فیلم و چه غیر آن از بالیوود تا هالیوود به سراغ همکاری با این خواننده پاکستانی آمدند. از آن جمله می توان به پیتر گابریل اشاره کرد که برای فیلم آخرین وسوسه مسیح ساخته مارتین اسکورسیزی با نصرت فتح علی خان همکاری داشت.

همچنین شهرت و معروفیت این خواننده پاکستانی تا جایی بود که مایکل جکسون و مَدونا لوئیز چیکونی خواننده‌های معروف جهان خواستار ارایه آلبوم مشترک با وی بودند اما او این درخواست ها را به علت ملاحظات دینی و معنوی نپذیرفت.

خان در طول زندگی خود توانست قوالی را به عنوان یک هنر جهانی مطرح کند و آثار او در هر کجا و هر مناسبتی که اجرا می‌شدند، شنوندگان خود را به اوج سرمستی می‌رساندند.

یکی از شاهکارهای قوالی این هنرمند پاکستانی، قطعه «مست مست» بود که در دهه ۹۰ میلادی جزو ۱۰۰ آلبوم موسیقی برتر جهان شناخته شد و بسیاری از ایرانیان وی را با این نوا می شناسند. همچنین وی با قوالی «حق علی، علی حق» به اوج شهرت خود رسید که در ادامه این مطلب، نماهنگ اجرای این قطعه را که در سال ۱۹۹۲ میلادی در یوکوهاما ژاپن به روی سن رفته است را با تدوین نخیلات مدیا تقدیم مخاطبان گرامی خود می نمائیم.

نصرت فاتح علی خان که به خاطر وزن زیاد از سلامت کافی برخوردار نبود در سال ۱۹۹۷ برای عمل پیوند کلیه عازم آمریکا شد. اما به دلیل وخامت حالش در لندن توقف کرد و در ۱۶ آگوست ۱۹۹۷ در بیمارستان کرامول لندن درگذشت. او هنگام مرگ ۴۸ سال داشت و پیکرش برای اجرای مراسم مذهبی به پاکستان برگردانده شد.