به گزارش نخیلات به نقل از خبرگزاری جوان آب به عنوان اصلی ترین عنصر حیات در تابستان و افزایش دما، اهمیت بسزایی برای عموم مردم دارد. توزیع مناسب آب شرب و همچنین آبرسانی به مناطق صعب العبور، مدیریت منابع زیر زمینی و همچنین بارش های فصلی در سدهای کشور هم از جمله وظایف مهم وزارت نیرو در فصول مختلف سال است، برای اطلاع از جزئیات دقیق آبرسانی به مناطقی که فاقد آب شرب هستند خبرگزاری جوان به سراغ خامسی معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفای وزارت نیرو رفته و مصاحبه تفصیلی را با وی ترتیب داده است.
ایران دچار تغییر اقلیم شده است
باشگاه خبرنگاران جوان: ابتدا به سراغ وضعیت آب سدها برویم، امسال با توجه به بارش های سال گذشته وضعیت ذخایر آب ها چطور است؟
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفای وزارت نیرو: در حال حاضر وضعیت منابع آبی کشور مناسب است هرچند که باید توجه داشته باشیم که یک تفاوت ویژه‌ای در بارندگی نسبت به سال گذشته داریم به طوری که پراکندگی آن تغییر پیدا کرده است.
ما در استان‌های خوزستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویر احمد، گلستان و آذربایجان‌های شرقی و غربی امسال نسبت بارندگی ۴۰ درصد گزارش شده است، ولی در استان‌های کرمان، سیستان و بلوچستان و هرمزگان نسبت به سال گذشته حدود ۵۵ درصد گزارش بارندگی ثبت شده است. در حال حاضر این بارش ها نسبت به بارندگی‌های ۵۲ ساله نسبتا زیاد است، و این نشان دهنده تغییر اقلیم در کشور است که باید تصمیمات بسیار مهمی درباره این موضوع اتخاذ شود.
۳۹ میلیارد مترمکعب ذخیر آب داریم
باشگاه خبرنگاران جوان: میزان ورودی سدهای کشور نسبت به سال گذشته چه میزان شده است؟
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفای وزارت نیرو: هم اکنون ورودی سدهای کشور ۵ درصد کاهش یافته است، یعنی ما تا به امروز ۳۹ میلیارد مترمکعب ذخیر آب داریم و میزان بارندگی در کشور نسبت به سال گذشته ۸ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
در پی بارندگی‌های امسال وضعیت ذخایر آبی کشور تقریباً مشابه سال گذشته است. به خاطر بیماری کرونا و رعایت بهداشت فردی، آب بیشتری در سطح کشور مصرف شده که انتظار می‌رود شهروندان در مصرب آب شرب صرفه جویی کنند.
باشگاه خبرنگاران جوان: مصرف سرانه آب در کشور چه میزان است؟
خامسی: با هر ۲۰ ثانیه مصرف آب برای شستشوی دست شش لیتر آب در کشور هدر می‌رود. مصرف سرانه آب در ایران هنوز بالاست، به ازای هر نفر ۳۵۰ لیتر در روز مصرف می‌شود که این رقم از استاندارد جهانی بالاتر است.
آنچه که باید توجه کرد و از آن غافل نشد این است که ما در یک کشور گرم و خشک زندگی می کنیم و متاسفانه این مناطق دارای خصوصیات گرم و خشک با دوره های ترسالی کم و همراه با سیلاب است.
طبق بررسی‌های انجام شده در مدت ۵۲ ساله همین موضوع را نشان می‌دهد به طوری که در دوره اخیر ۱۰ سال در کشور به طول انجامید، ولی سال گذشته باتوجه به سیلابی که در برخی از نقاط کشور انجام شد این دوره کاهش پیدا کرده است، طبق بررسی‌های انجام شده توسط برخی از کارشناس سال آینده وضع بدتری از نظر خشک سالی در کشور داریم.
۵۰ درصد ایران بیابان است
خامسی: ایران دارای اقلیمی خشک است و همواره باید برای مدیریت منابع آبی آن برنامه ریزی‌های لازم را داشته باشیم. هرچند که در شرایط کنونی وضعیت منابع آب کشور مطلوب به نظر می‌رسد، اما از آنجائی که چنین روندی برای سال آینده پیش بینی نمی‌شود، باید در مصرف منابع آبی دقت لازم را به کار بریم به هرحال ما باید خودمان را با این وضعیت سازگار کنیم. کشور ما یک اقلیم خشک و نیمه خشک دارد که ۶۰ درصد از آن نیمه خشک و ۵۰ درصد آن کاملاً بیابان است.
برنج کاری در ۱۷ استان منطقی نیست
باشگاه خبرنگاران جوان: بیشتر هدر رفت آب در کدام بخش کشور است؟
معاون وزیر نیرو: در حال حاضر ۹۰ درصد آب کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود و این بخش باید برای بهره وری برنامه دقیق و قابل انجامی داشته باشد یعنی در زمینه یکپارچه سازی اراضی کشاورزی هنوز کار جدی صورت نگرفته است.
قانون یکپارچه‌سازی و جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی یک قانون کامل است. در کشوری که با این نظر از وضعیت آب شرایط مطلوبی ندارد ۱۷ استان برنج کاری دارد و این نباید از نظر من صورت بگیرد در این باره دولت مصوب داده که این کار انجام نشود، ولی با توجه به این که شهر‌های شمالی از نظر بارش وضعیت خوبی دارند، ولی توصیه چندانی برای انجام این کار دیده نمی شود.
امسال هم، چون از نظر بارش مطلوب گزارش شده است دولت در خوزستان تصویب کرد که برنج کاری صورت گیرد در مجموع باید یک فکری برای وضعیت کشاورزی و افزایش بهره وری در این بخش صورت گیرد و آب را در جایی مصرف درست مصرف کنیم.
باشگاه خبرنگاران جوان: سامانه آبیاری مدرن در چند درصد از زمین های کشاورزی قابل اجراست؟
خامسی: در حال حاضر حدود ۸/۷ میلیون هکتار اراضی کشاورزی در کشور داریم که از این تعداد نیمی از آن باید سامانه آبیاری مدرن صورت بگیرد. کشاورزی سهم عمده‌ای در مصرف منابع محدود آب دارد، بنابراین سیاست گذاری در مدیریت بهینه مصرف آب امـری ضـروری است. برای تحقق این امر بهبود طراحی و استفاده از فناوریهای مبتکرانه و شیوههای پیشرفته‌ی مدیریت لازم است.
مصرف تنها ۷ درصد آب کشور در بخش شرب
باشگاه خبرنگاران جوان: مصرف آب شرب در کشور به چه میزان است؟
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفای وزارت نیرو: هم اکنون در کشور ۶ میلیارد متر مکعب بیلان منفی آب در بخش کشاورزی در کشور داریم به نظر من نگرانی ما باید در بخش کشاورزی باشد، ولی در بخش شُرب هم باید به صرفه مصرف کنیم چرا که ۷ درصد آب کشور در بخش شرب مصرف می‌شود.
قیمت فروش آب به مردم
آب در کشور حدود ۱۲۰۰ تومان تمام می‌شود درحالی که حدود ۴۰۰ تومان در قبوض آب اعمال می‌شود و از سوی دیگر ما در تصفیه خانه هایمان محدودیت داریم. در موج نخست بیماری کرونا با توجه به حساسیت شهروندان، حضور خانواده‌ها در محیط خانه و خانه‌تکانی‌های نوروزی، میزان مصرف آب شهروندان افزایش چشمگیری پیدا کرد.
اما این وضعیت افزایش سرانه مصرف آب شرب خانوار‌ها ناشی از شیوع بیماری کرونا، زیاد پایدار نبود و به تدریج خانواده‌ها به این شرایط عادت کردند و مصرف آب در بسیاری از استان‌های کشور متعادل‌تر شد.
تهرانی ها پرمصرف ترین مشترکان آبی
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفای وزارت نیرو: در این هفته با توجه به شروع فصل گرما و استفاده شهروندان از وسایل سرمایشی میزان مصرف آب در استان تهران ۲۱ درصد افزایش پیدا کرده است. ظرفیت تصفیه‌خانه‌ها محدود است و برای جلوگیری از کمبود آب آشامیدنی، ضمن تاکید بر رعایت اصول بهداشتی به خصوص شستن دست‌ها، باید در مصرف آب دقت کرد تا همه ایرانیان بتوانند از آب شرب مطلوب بهره‌مند شوند.
باشگاه خبرنگاران جوان: ذخیره آب در پشت سدهای کشور چه میزان است؟
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفای وزارت نیرو: امسال با وجود اینکه میزان بارش‌های کشور حدود هفت درصد در مقایسه با سال قبل کاهش پیدا کرده، اما با توجه به برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته ذخیره آبی سدهای کشور مناسب است.
در سطح کشور رشد ۱۵ درصدی مصرف آب نسبت به سال گذشته گزارش شده است و حتی در یک بازده زمانی این عدد به ۳۵ درصد رسید که با همکاری مردم این رقم کاهش پیدا کرد. در تهران در هفته‌های گذشته افزایش مصرف داشتیم، هم اکنون به ۱۰ درصد مصرف آب رسیده ولی هنوز در سطح کشور این عدد بالا است.
آب فعلا گران نمی شود
ما در خصوص تعرفه آب روستا طبق مصوبه هیت دولت عمل می‌کنیم همان ۷ درصد گذشته است و هیچ افزایش قیمتی نداریم، اما توصیه ما این است که حتما به مساله مصرف توجه داشته باشند.
باشگاه خبرنگاران جوان: قرائت کنتور باتوجه به شیوع مجدد در کشور چگونه است؟
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفای وزارت نیرو: ما دستگاه‌هایی در کشور داریم که می‌توانیم از راه دور کنتور‌های آب را ثبت کنیم خوشبختانه این دستگاه‌ها در کل کشور است و نیاز به حضور ماموران برای قرائت کنتور نیست. شرکت‌های آب و فاضلاب شرکت‌های خصوصی هستند و تمامی پرداخت حقوق کارمندانش از سوی همین قبوض آب انجام می‌شود.
باشگاه خبرنگاران جوان: مصرف بالای مردم و کمبود منابع این سوال را برای مردم ایجاد می کند که آب از کجا تامین می شود؟ برخی از روستاها شاهد قطعی آب می شوند در برخی مواقع.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفای وزارت نیرو: بیشترین مصرف آب در بخش شرب خانگی است. امروزه شیرین سازی آب دریا به عنوان راهکارِ اصلی جبران کم آبی در دنیا خصوصاً جهت مصارف شرب و صنعتی مطرح است.
اقیانوس‌ها و دریا‌ها ۷۰ درصد سطح کره زمین را پوشانده اند و ۹۶ درصد از کل موجودی آب کره زمین را در خود جای داده اند. بهره گیری از ظرفیت وسیع آب شورِ اقیانوس‌ها و دریا‌ها به عنوان یک منبع بالقوه و ماندگار، قادر است که کمبود آب شیرین را در نقاط کم برخوردار جبران کند. بهره برداری از این ظرفیت سبب شده است که در حال حاضر نزدیک به ۱۰۰ میلیون متر مکعب از آب‌های شور رودخانه ها، دریا‌ها و اقیانوس‌ها برای مصارف مختلف به صورت روزانه در دنیا شیرین سازی شود.
ما از این طرح استقبال می‌کنیم مخصوصا در حاشیه دریا‌ها و در تلاش هستیم که شهر‌های ساحلی را وابستگی شان را آب دریا بیشتر کنیم این کار با کمک بخش خصوصی انجام می‌شود.
باشگاه خبرنگاران جوان: غیزانیه به کجا رسید؟ آب به دست مردم این شهر رسیده؟ یا هنوز در مراحل ابتدای و لوله کشی است؟
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفای وزارت نیرو: منطقه غیزانیه ۸۵ روستا دارد که در گذشته نیز دارای شبکه آبرسانی بودند، اما به دلیل پوسیدگی این شبکه و هدررفت زیاد آب در این شبکه، وزارت نیرو تصمیم گرفت خط لوله جدیدی برای شبکه آبرسانی این منطقه احداث کند.
طرح آبرسانی غیزانیه به خاطر نبود پول روی زمین مانده بود!
وی افزود: طرح آبرسانی به غیزانیه یکی از طرح‌های وزارت نیرو بود که در دست اجرا قرار داشت، اما به دلیل نبود نقدینگی کافی و به موقع، افتتاح و بهره برداری آن در چند نوبت به تأخیر افتاد که با اعتراض مردمی، وزارت نیرو تخصیص اعتبار لازم را انجام و بهره برداری را در سه سال تعریف کرد.
شهریور ماه آب به غیزانیه می رسد
به گفته این مقام مسئول چند فاز بهره برداری از طرح آبرسانی کامل به روستاهای غیزانیه در یک ماه انجام می‌شود که در ماه اول ۳۷ روستا آبرسانی شده‌اند و پیش بینی می‌کنیم در نیمه شهریور امسال، آبرسانی به این منطقه تکمیل شود. ۱۹۰ میلیارد تومان برای آبرسانی به ۸۵ روستای غیزانیه در نظر گرفته شده است.
باشگاه خبرنگاران جوان: تعداد دستگاه‌های آب شیرین کن در کشور ۲۳ عدد بود، این تعداد کفاف کشور را می‌دهند؟
خامسی: تعداد آب شیرین کن‌ها در کشور از رقم ۲۳ به رقم ۸۵ رسیده است، اولویت ما برای تأمین آب از منبع آب دریا برای شهر‌ها و استان‌های ساحلی است. چرا که هزینه تمام شده تولید این نوع آب، رقم بالایی را به خود اختصاص می‌دهد.
۵ میلیارد و ۷۰۰ میلیون مترمکعب کسری آب‌های زیرزمینی کل کشور است که باید برای تأمین آن، برنامه ریزی‌هایی انجام شود البته ۸۰ درصد تخصیص مالی مورد نیاز برای بخش آبی کشور از ابتدای امسال تاکنون انجام شده است و پیش بینی می‌کنیم تا پایان دولت به ۲۰ هزار روستا که جمعیتی حدود ۱۰ میلیون نفر را در بر می‌گیرد، آب رسانی انجام شود که محل تأمین مالی این طرح‌ها، صندوق ذخیره ارزی است.
۱۰ میلیون نفر در کشور دسترسی به آب ندارند!
خامسی: ما در کشور ۱۰ میلیون نفر در روستاهای کشور به آب پایدار دسترسی ندارند و دلیل اصلی آن پراکندگی روستاها صعب العبور بودن است خوشبختانه در این دولت بیش از ۷ میلیون نفر در روستاهای کشور به آب پایدار رسیده اند. اعتبار این بخش از صندوق ذخیره ارزی صورت می‌گیرد.
حدود ۶ هزار روستا زیر ۲۰ خانوار داریم که به صورت تانکر آبرسانی می‌کنیم که باید برای این افراد نیز تصمیماتی انجام شود.
۳۳ سد جدید در کشور ساخته می‌شود
باشگاه خبرنگاران جوان: میزان سد سازی در این دولت چه میزان است؟
خامسی: طبق برنامه ریزی‌های انجام شده ۳۳ سد جدید تا پایان دولت تدبیر و امید در کشور ساخته می‌شود.
این موضوع به این معناست که تا پایان برنامه ششم، تعداد سدهای ساخته شده در دولت دوازدهم نیز افزایش چشمگیری خواهد یافت؛ چراکه بر اساس عملکرد اهداف تعیین شده، بر اساس سند تفصیلی برنامه ششم توسعه و در سرفصل برنامه تأمین آب، ظرفیت آب تنظیمی سدها غیرمرزی مقرر شده است که در طول برنامه، ۱۴۰۱ میلیون مترمکعب اضافه شود که در سال ۱۳۹۶، این هدف ۱۳۲ میلیون مترمکعب بوده و عملکرد این فعالیت بالغ بر ۱۱۲ میلیون مترمکعب بوده است.
معاون آب و آبفا وزارت نیرو: همچنین در ظرفیت آب تنظیمی سدها مرزی مقرر شده که در طول سال‌های برنامه ششم توسعه، ۲۸۵۷ میلیون مترمکعب ظرفیت تنظیم اضافه شود که در سال ۱۳۹۶، این هدف، ۳۱۴ میلیون مترمکعب بوده و عملکرد هم بالغ بر ۲۲۸ میلیون مترمکعب اعلام شده است. علاوه بر این در حال حاضر ۱۲ هزار مگاوات نیروگاه برق‌آبی در کشور وجود دارد که قبل از انقلاب اسلامی این رقم ۱۸۰۰ مگاوات بوده است.
وضعیت نامناسب آب در حوزه زاینده رود
باشگاه خبرنگاران جوان: گفته می شود زاینده رود بعد از یک دوره پرآبی مجدد پریشان حال است!
خامسی: ما امسال در حوزه زاینده رود کاهش باران و آب را شاهد بودیم و همچنین میزان ذخیره هم پشت سد به وضعیت نامناسبی رسیده است. طبق جلساتی که با استاندار اصفهان صورت گرفت تصمیم گرفته شد که این آب طوری مصرف شود که به کشاورزان و هم آب شرب یکسال را داشته باشند، چون استان اصفهان وضعیت مناسبی از نظر بارندگی نداشته است.
در حال حاضر برای حال رفاه کشاورزان آب را رها سازی کرده اند به هرحال توصیه می‌کنیم که در مصرف آب صرفه جویی کنند چرا که اولویت ما در همه کشور آب شرب است. با توجه به کاهش چشمگیر بارش‌ها، وضعیت دریاچه ارومیه هم‌اکنون نسبت به سال‌های اخیر مساعد است، اما باید توجه کرد که تلاش‌ها برای احیای نگین آبی آذربایجان طبق برنامه ادامه دارد.
باشگاه خبرنگاران جوان: حال نگین ارومیه (دریاچه) چطور پیش بینی می شود؟
خامسی: تراز دریاچه ارومیه به یک هزار و ۲۷۱ متر و ۵۹ سانتی‌متر رسیده است، تراز دریاچه ارومیه نسبت به کمترین تراز ثبت شده برای آن بیش از یک متر و ۵۵ سانتی‌متر افزایش یافته است.
با وجود این افزایش نسبی تراز، نمودار تغییرات ۳۰ ساله دریاچه ارومیه بر پایه داده‌های ماهواره‌ای نشان می‌دهد که این دریاچه هنوز با روز‌های خوب خود فاصله زیادی دارد و افزایش بارش‌ها و استفاده بهینه از منابع آبی بر اساس سیاست‌های ستاد احیای دریاچه ارومیه می‌تواند ضمن ادامه روند افزایش تراز آب این دریاچه، به احیای کامل آن بیانجامد.
باشگاه خبرنگاران جوان: بحرانی‌ترین شهر کشور از لحاظ اّب کدام استان است؟
خامسی: اگر مردم رعایت کنند و آب را طوری مصرف کنند که نسبت به سال گذشته افزایش پیدا نکند ما در شهر‌های پرجمعیت مشکلی از نظر تامین آب نداریم. گاهی در برخی از نقاط کشور میزان آب افزایش یا کاهش پیدا می‌کند این بخاطر کمبود منابع نیست و آن همئ به دلیل سامانه است، ولی در روستاها ما مشکلات زیادی داریم کمه امیدواریم این مشکل هرچه زودتر بر طرف شود.
آب دزدی پدیده ای جدید!
باشگاه خبرنگاران جوان: آب دزدی در کشور پدیده جدید یا قدیمی، در حال رویت است، فکر می کنید چقدر برای مقابله با آن تلاش کرده اید؟
خامسی: متاسفانه میزان آب دزدی بخصوص در روستاهای کشور زیاد است این در حالی است که حتی برای دامشان از آب شرب استفاده می‌کنند و این دچار مشکل کمبود آب در کشور بخصوص شرب می‌شویم. در برخی نقاط بالادست آب بیشتری مصرف می‌کنند و به پایین دست آب کمتری می‌رسد و این‌ها در کشور وجود دارد، ما تاجایی که بتوانیم با این موضوع برخورد می‌کنیم.
متاسفانه در برخی نقاط می‌بینیم برای کشاورزی لوله آب را می‌شکنند و استفاده می‌کنند و این یک معضل اساسی برای کشور است. هم اکنون تقریبا ۴ ماه است که آب خانواده‌ها را قطع نمی‌کنیم و به تمامی شرکت‌های آب و فاضلاب کشور توصیه کرده ایم که با مردم مدارا کنند و حتی در برخی از نقاط جنوب تهران برای پرداخت آب اقساطی می توانند استفاده کنند.
